Lễ hội Quán Thế Âm được tổ chức lần đầu tiên
vào năm 1960, nhân lễ khánh thành tượng Bồ tát Quán Thế Âm tại động Hoa Nghiêm
trên núi Thủy Sơn, phía tây Ngũ Hành Sơn. Sau đó, vì nhiều lý do, lễ hội không
được tổ chức trong một thời gian khá dài. Đến ngày Lễ vía đức Phật bà Quán Thế
Âm năm 1991 (nhằm ngày 19/2 năm Tân Mùi), Lễ hội Quán Thế Âm được khôi phục trở
lại với nhiều hoạt động đậm nét văn hóa dân tộc. Từ đó hàng năm qua mỗi lần tổ
chức, Lễ hội lại có một tầm vóc quy mô hơn, thu hút đông đảo khách hành hương,
du khách trong và ngoài nước tham dự.
Lễ hội Quán Thế Âm diễn ra trong 3 ngày, bao
gồm hai phần: lễ và hội.
Phần lễ: Mang màu sắc lễ nghi Phật Giáo với
các nội dung:
Lễ rước ánh sáng: Nghi lễ rước ánh sáng
thường tổ chức vào tối ngày 18, gồm rước đuốc, rước kiệu, múa lân, múa rồng để
cầu mong ánh sáng soi đường cho chúng sinh, mà trong phật giáo ánh sáng đồng
nghĩa với trí tuệ, trí tuệ sáng thì tấm lòng, đạo đức trong sáng, sẽ làm nhiều
việc thiện.
Lễ khai kinh: Lễ được tổ chức vào sáng
sớm ngày 19, đây là lễ cầu nguyện cho quốc thái dân an, chúng sinh an lạc.
Lễ trai đàn chẩn tế: lễ này cũng được
tổ chức vào sáng ngày 19 để cầu siêu, cúng thập loại chúng sinh, thường trước
đó đồng bào phật tử gởi danh sách những người thân của mình đã mất đến chùa để
làm lễ cầu siêu. Trong lễ này phải mời người có giới phẩm đứng ra làm lễ.
Lễ thuyết giảng về Bồ tát Quán Thế Âm và dân
tộc: lễ cúng được tổ chức vào sáng ngày 19, ngợi ca lòng từ bi bác ái của đức
Phật Bồ Tát Quán Thế Âm và cầu nguyện cho dân tộc an bình, thịnh vượng.
Lễ rước tượng Quán Thế Âm: Lễ này tổ chức vào
khoảng 10 giờ sáng ngày 19, sau các nghi lễ trên, bốn người khiêng kiệu
trên có tượng Phật bà đi trước, và đồng bào Phật tử đi sau, kiệu được khiêng từ
trên chùa và đi xuống chiếc thuyền đậu trên Sông Cầu Biện (nhánh của sông Cổ
Cò), sau đó cho thuyền chạy vòng quanh sông Cổ Cò. Lễ này nhằm cầu nguyện cho
đồng bào, chúng sinh đi biển, đi làm ăn trên sông nước được thuận lợi bình an.
Lễ hội Quán Thế Âm là lời cầu nguyện quốc
thái dân an, mưa hòa gió thuận; là dịp để mọi người, mọi giới chan hòa trong
không khí hội hè, soi mình vào bản sắc văn hóa dân tộc để ngày một sống đẹp
hơn, qua đó du khách trong nước và quốc tế trải nghiệm và tìm hiểu những giá
trị tinh thần mang đậm nét lịch sử - văn hóa Phật giáo của dân tộc. Đây cũng là
lễ hội văn hóa tâm linh, nét đẹp trong đời sống tinh thần của người dân thành
phố Đà Nẵng cũng như người dân Ngũ Hành Sơn.
Với nhiều hoạt động văn hóa - thể thao mang
đậm tính dân tộc, lễ hội Quán Thế Âm tuy mang màu sắc tôn giáo nhưng lại đi sâu
vào tự tình dân tộc, góp phần phục hồi và phát huy bản sắc văn hoá của dân tộc
Việt Nam.